• Informatie Over Kanker
• HPV en hoofd-halskanker

HPV en hoofd-halskanker

Wat is het humaan papillomavirus?

Het humaan papillomavirus, afgekort als 'HPV’, is een veel voorkomend virus waarmee de meeste personen op een bepaald moment in hun leven besmet raken. De besmetting kan de huid aantasten en de slijmvliezen waarmee bepaalde delen van het lichaam zijn bekleed, zoals:

• mond en keel 
• anus
• baarmoederhals 
• penis 
• vagina
• vulva

Er zijn meer dan 100 verschillende typen HPV geïdentificeerd en elk type wordt aangeduid met een getal. Sommige HPV-typen worden in verband gebracht met niet-kwaadaardige laesies. Van andere typen is echter bekend dat ze kanker veroorzaken. Bij veel personen verdwijnen HPV-infecties vanzelf, zonder dat zij last krijgen van de symptomen. Het virus kan zelfs maanden inactief blijven zonder dat er symptomen optreden. Als u de infectie echter niet kwijtraakt, kan er kanker ontstaan. Bij de meeste personen wordt het virus echter weer opgeruimd zonder dat ze het merken. Daarom is de kans dat ze kanker krijgen gering.

Welk verband bestaat er tussen HPV en kanker?

Van sommige typen HPV, die ‘hoog-risico’ HPV's worden genoemd, is bekend dat ze risicoverhogend werken bij het ontstaan van specifieke vormen van kanker, zoals anus-, baarmoederhals-, penis-, vulva-, vaginakanker, en hoofd-halskanker. Op basis van recente schattingen wordt vermoed dat meer dan 5% van alle gevallen van kanker moet worden toegeschreven aan HPV. HPV kan kanker veroorzaken in het achterste deel van de keel, de tongwortel en de tonsillen. Dit gebied wordt de mond-keelholte genoemd. Deze vormen van kanker worden orofaryngeale kankers genoemd die deel uitmaken van de groep aangeduid als hoofd-halskanker. Geschat word dat er wereldwijd jaarlijks ongeveer 45.000 nieuwe gevallen van hoofd-halskanker moeten worden toegeschreven aan een HPV-infectie.

Het HPV-type dat het vaakst in verband wordt gebracht met kanker is HPV-16. Dit type is verantwoordelijk voor 50–60% van alle gevallen van baarmoederhalskanker en voor 80–90% van alle andere kankervormen, zoals hoofd-halskanker. Andere typen hoog-risico HPV's die in verband worden gebracht met hoofd-halskanker zijn HPV-18, 31 en 33. Deze zijn echter veel zeldzamer dan HPV-16.

Hoe vaak komt HPV-gerelateerde hoofd-halskanker voor?

Wereldwijd neemt het aantal gevallen van HPV-gerelateerde hoofd-halskanker snel toe. Patiënten met HPV-gerelateerde hoofd-halskanker zijn over het algemeen jonger, hebben een goede gezondheid en hebben niet altijd een klassieke voorgeschiedenis van tabak- en/of alcoholmisbruik. Wereldwijd wordt geschat dat HPV verantwoordelijk is voor 18,5%-90% van alle gevallen van orofaryngeale kanker Het wereldwijde bereik varieert vanwege culturele verschillen, de omvang van standaarden voor de medische praktijk en de diagnosepercentages per land.

Uit recent onderzoek is gebleken dat er een verband bestaat tussen HPV-gerelateerde hoofd-halskanker en seksueel gedrag. Al na één keer seks kan HPV worden overgebracht en het risico stijgt naarmate een persoon meer sekspartners heeft.

Kan ik worden ingeënt tegen HPV?

Op dit moment zijn er twee vaccins beschikbaar die bescherming bieden tegen een aantal typen HPV: Cervarix^® en Gardasil^®.  Deze vaccins worden momenteel aanbevolen voor meisjes tussen de 12 en 16 jaar als bescherming tegen een aantal ziekten die worden veroorzaakt door HPV, zoals baarmoederhalskanker en hoofd-halskanker. Alle goedgekeurde vaccins richten zich op HPV-16, dat verantwoordelijk is voor ongeveer 90% van alle gevallen van hoofd-halskanker. Momenteel zijn alle HPV-vaccins preventief en hebben ze geen werkzaam effect voor de behandeling van de infectie zodra er kanker is vastgesteld.

De afgelopen jaren is vaccinatie tegen HPV een onderdeel geworden van de gangbare medische praktijk. Verder onderzoek is echter vereist om te bevestigen of de vaccins effectief zijn geweest voor de preventie van HPV-gerelateerde vormen van hoofd-halskanker. 

Hoe ziet de toekomst eruit?

Hoewel vaccinatie al een stap vooruit is in het bieden van bescherming tegen HPV, zijn er nog steeds mensen die het vaccin niet krijgen toegediend en die onbeschermd blijven.

Toekomstig onderzoek zal vooral zijn gericht op de ontwikkeling van nieuwe vaccins die de infectie niet alleen voorkomen, maar waarmee personen met HPV-gerelateerde vormen van kanker ook kunnen worden behandeld. Verder hebben onderzoekers ook ontdekt dat patiënten met HPV-gerelateerde vormen van hoofd-halskanker vaak beter op bepaalde behandelingen reageren dan personen die niet zijn geïnfecteerd met HPV. Momenteel lopen er onderzoeken waarin wordt gekeken of patiënten met een door HPV veroorzaakte vorm van hoofd-halskanker een minder intensieve behandeling kunnen krijgen die net zo effectief is, maar die minder bijwerkingen veroorzaakt.

Bovendien wordt er onderzoek gedaan naar begeleiding en begeleidingsmethoden, omdat deze belangrijk zijn bij de behandeling en de permanente ondersteuning van patiënten.